Bà mất.
Mẹ tôi thông báo bằng một câu hết sức đơn giản khi chúng tôi trở về từ Sài Gòn. Mặc dù mẹ bình thản như trước nay vẫn thế, nhưng tôi biết, vào đêm hôm trước, khi nhận được cuộc gọi thông báo tin này lúc chỉ ở nhà mỗi một mình, hẳn mẹ đã vô cùng nhớ bà. Tôi chắc rằng mẹ đã khóc suốt đêm.
Bà tôi mất khi đã 89 tuổi. Nhưng cách đây một thời gian dài bà đã bắt đầu rơi vào trạng thái đãng trí. Kể từ đó, bà luôn sống trong một khoảng ký ức mơ hồ, nơi mà người ông đã mất của tôi đang bận đi công tác trên xã, cậu út thì đi làm chưa kịp về ăn bữa cơm trưa, còn những người con khác của bà thậm chí đã rơi vào một khoảng trống rỗng nào đó mà nếu không có ai khơi gợi thì hẳn bà sẽ chẳng thể nào nhớ ra được nữa. Tuy vậy, tôi nghe nói, chỉ cần nhắc đến tên người bác cả đã hi sinh và tên mẹ tôi là bà sẽ ngồi lặng lẽ khóc thầm.
Đối với hầu hết người già, việc được ra đi đúng lúc lại chính là sự giải thoát. Theo lẽ đó, việc bà tôi mất cũng là chuyện sớm muộn, và điều này thì ai trong gia đình cũng lường trước được. Chúng tôi đón nhận sự mất mát này một cách hết sức tĩnh lặng, cả hai chị em đều tránh nhắc đến để mẹ tôi được bình tâm, thành ra mấy hôm nay đều chẳng khác gì mọi ngày trước đây khi bà tôi vẫn còn hiện hữu trên đời. Nhưng thỉnh thoảng, khi ngồi nhìn ra khoảng không xanh mướt của những tán cây mùa hè, tôi lại chợt nghĩ: "Vậy là một thế hệ trong gia đình đã kết thúc rồi đây". Từ nay chúng tôi sẽ tiếp tục sống như thế này, thiếu vắng ông bà - những người già cả nhất, tựa như một bức tranh thiếu những màu trầm, hay một căn phòng không có góc tối. Sự thiếu vắng này khiến tôi cảm thấy hơi chông chênh, như thể vừa đánh mất thứ gì đó mà chính mình cũng không tài nào nghĩ ra được, nhưng lại dám chắc rằng đến lúc phát hiện ra thứ mình đã đánh mất là gì thì tôi hẳn sẽ phải bật khóc.
Có lẽ việc mất đi một người đã ở cái tuổi gần đất xa trời là như vậy. Đó là một nỗi mất mát tĩnh lặng đến nỗi ta hầu như không cảm thấy đau, nhưng tôi biết, sự mất mát ấy vẫn nằm đâu đó quanh đây thôi, chỉ là nó đang im lặng để không phải làm vỡ vụn bất kỳ ai. Còn tôi, chẳng hiểu vì lẽ gì lại cứ lắng tai để nghe cho được sự tĩnh mịch buồn bã này, như thể muốn xác nhận rằng mình vẫn còn biết thế nào là mất mát.